Vervangende toestemming

Wanneer ouders gezamenlijk gezag hebben, moeten ze ook samen (gezags)beslissingen nemen over hun kinderen. Denk aan een vakantie, verhuizing, medische behandelingen en het aanvragen van een identiteitsbewijs of paspoort. Het komt voor dat ouders hier onenigheid over hebben. Als ze dit niet onderling kunnen oplossen, al dan niet via een advocaat of mediator, dan kan het geschil ter beoordeling aan de rechtbank voorgelegd worden. Dit heet ook wel een verzoek tot vervangende toestemming.

Schoolkeuzes

Onder de (gezags)beslissingen vallen ook keuzes over de school. Ouders moeten in gezamenlijk overleg tot een schoolkeuze komen . Ze moeten beide toestemming verlenen voor de inschrijving. Als de toestemming van één van de ouders ontbreekt, staat het kind niet ingeschreven en kan hij of zij dus niet naar die school gaan.

Wanneer het ouders niet lukt om er uit te komen, kan een van hen de rechter verzoeken om vervangende toestemming voor de inschrijving. Hierdoor treedt de vervangende toestemming van de rechter in de plaats van de toestemming van de weigerende ouder (artikel 1:253a lid 1 van het Burgerlijk Wetboek).

Belangenafweging

Bij de beoordeling van zo’n verzoek, zal de rechter onderzoeken welke keuze het meest in het belang van het kind is. Het belang van het kind staat in beginsel voorop. Echter de rechter houdt rekening met alle omstandigheden van het geval, waardoor andere belangen soms toch zwaarder wegen. Denk aan de reistijd, de sociale contacten van het kind of de kwaliteit van alternatieve scholen, maar ook belangen van de ouders kunnen een rol spelen.

De rechter zal alle betrokken belangen tegen elkaar afwegen. Indien hij van mening is dat het verzoek toegewezen moet worden, zal de rechtbank dat doen. Met die beschikking kan de verzoekende ouder het kind dan alsnog inschrijven op de school waar de voorkeur naar uitgaat.

Toestemming kind

Bij kinderen tot een leeftijd van 12 jaar is alleen de toestemming van de ouders/voogd(en) voldoende. Bij jongeren van 12 tot 16 jaar is de toestemming van de ouders/voogd én van de jongeren zelf vereist. Wanneer je kind geen toestemming geeft, kun je óók vervangende toestemming verzoeken bij de rechtbank.

De procedure

In een zaak die onlangs bij de rechtbank Oost-Brabant diende, verzoekt de vrouw vervangende toestemming om de dochter in te schrijven bij een andere basisschool in een andere plaats. De moeder stelt onder andere dat zij niet zo vaak van Mill naar Oss kan rijden om haar dochter naar school te brengen en te halen.

Namens vader wordt hiertegen verweer gevoerd. Hij voert aan dat hun dochter het moeilijk vindt om sociale contacten aan te gaan en niet snel het achterste van haar tong laat zien. Het is in haar belang dat zij in haar vertrouwde omgeving kan blijven. Bovendien zou de wijziging het co-ouderschap onmogelijk maken en de contacten tussen vader en dochter beperken.

De Raad voor de Kinderbescherming adviseert desondanks om haar naar de school te laten gaan in de omgeving waar moeder woont. Hier staat het meisje ingeschreven en dan kan ze spelen met vriendjes en vriendinnetjes in die omgeving na school waarna ze over twee jaar samen met haar nieuwe klasgenootjes kan doorstromen naar een middelbare school.

De rechtbank ziet twee ouders die willen luisteren naar hun dochter en het beste voor haar willen. Echter op dit punt lijkt het meisje wel klem te zitten tussen haar ouders. Zij vertelt bijvoorbeeld tegen iedere ouder iets anders over wat ze wil. Dit maakt het voor de rechter lastig haar intrinsieke wens te achterhalen. De rechtbank kijkt daarom naar andere aspecten.

De rechtbank volgt het advies van de raad niet op en overweegt het volgende. Doordat het meisje moeilijk kan wennen aan nieuwe situaties en mensen, is het in haar belang om zo min mogelijk van omgeving te veranderen. Ondanks dat ze over twee jaar sowieso moet veranderen van school, is een verandering op dit moment niet noodzakelijk. De rechter acht de reistijd van ongeschikt belang. De moeder heeft haar dochter vanaf eind 2018 tot medio 2022 altijd gebracht en gehaald. Dit was eerder blijkbaar geen probleem.

Oordeel van de rechter

Al deze omstandigheden meewegend, is de rechtbank van oordeel dat het belang van het kind vergt dat zij de komende twee jaar op haar oude school blijft. De rechtbank wijst het verzoek van de moeder af.